CÒN ĐÂU… HƯƠNG VỊ QUÊ NHÀ.
--- ooo ---
Sau hai năm từ ngày Dượng (chồng Cô tôi) mất, tôi mới có dịp
trở lại đây. Ngôi nhà này bây giờ do Phú – đứa cháu nội đích tôn của cô dượng ở
để lo phần thờ tự, hương khói. Vẫn ngôi nhà chữ Đinh cũ kĩ, màu ngói rêu phong,
tường vôi nhòa nhạt… nép mình trong khu vườn quanh năm đầy hoa trái.
Tuy vai cháu, nhưng tôi và Phú sàn sàn tuổi nhau. Dù Phú có
con vào Đại Học và đã được "ngồi sui”, nhưng Phú vẫn không khác ngày xưa
mấy. Trong mắt tôi, Phú vẫn là thằng "Cu đen” tuổi nhỏ rất nghịch, vậy mà
không hiểu sao "nó” lại hết mực yêu mến bà cô họ, tính khí thất thường
"dở dở ương ương” này?
Những năm tháng lửa máu trên chiến trường đất
bạn, cuộc sống vô cùng gian khổ, sự sống và cái chết liền kề trong đường tơ kẻ
tóc… Vậy mà ngày Phú về - quà cho cô họ - lỉnh kỉnh những giò Phong Lan đủ màu,
từ các cánh rừng miền Tây Kam–pu-Chia, nơi Phú cùng đồng đội sống và chiến đấu.
Tôi ghé thăm bất ngờ, hai vợ chồng Phú vui mừng lắm! Phú
giục vợ:
- Thôi, chạy chợ mua ít bún với rau ngò gì đó,
tui ở nhà làm con gà mái tơ, nấu cháo xé phay, đãi cô ba.
Hình như cảm thấy mình bỗ bã, nên quay sang tôi, Phú nói như
thanh minh:
- Cô ở lại chơi, mai hẳn về! đãi đằng là cái cớ, chứ ở
TP… cô thiếu gì món ăn.
Tôi nói với Phú và Đẹp (vợ
Phú) rằng chuyện ăn uống không thành vấn đề, đừng bày vẽ, chủ yếu là vui thôi.
Và tôi hứa " Cô ở chơi, đến chiều sẽ về Gò Công tây”.
Trong lúc Đẹp đi "thọc”
dừa siêm, Phú đề nghị:
- Cháu nhớ rồi, hồi đó cô rất mê cá lóc nướng trui. Bây
giờ cô ở nhà, cháu đi một vòng, về là có ngay.
Phải thầm phục Phú "nhớ” rất giỏi. Nhớ đúng món
"khoái khẩu” của tôi!
…. Tôi uống hết li nước dừa, no căng bụng. Nước dừa siêm
tươi rất ngọt!
Vào giá sách của dượng, rút lấy quyển ĐƯỜNG RỪNG
của nhà văn miền Nam – Mai Văn Tạo - kí tặng dượng thuở sinh thời và tôi mang
chiếc võng ra giăng dưới gốc vú sữa ngoài vườn (nơi ngày xưa tôi vẫn thường
giăng).
Giữa vườn xưa nghe xao xác tiếng gà trưa, tiếng gió rượt
đuổi nhau xào xạc trên từng ngọn lá, tiếng cầm nhịp của con chim cu nhà ai gáy
đưa sang…Một không gian yên ả ở vùng quê mà cả thời thơ bé tôi luôn
thấm đẫm… để rồi hơn mười năm qua, nơi đô thành bụi khói, lúc nào tôi cũng khát
khao, hoài nhớ.
Tôi nhắm nghiền mắt để những hình ảnh, dư âm xưa lần lượt
trở về tái hiện trong trí tôi… Dòng kí ức như những khúc phim quay chậm được
ráp nối, bất chợt bị đứt quãng… bởi tiếng chao chác của lũ sẻ . Tôi mở mắt,
kiếm tìm. Thì ra, gần đó – giữa tán lá xum xuê là một chùm ổi nỏn nà như thiếu
phụ hồi xuân. Lũ sẻ đang chao chác tranh nhau một trái chín bói.
Nhìn trái ổi vàng hượm, khoe lòng đỏ ươm và hương thơm
thoang thoảng… "cầm lòng không đậu”, một hành động tuổi thơ sống dậy – tôi
buông quyển sách trên võng, nhất định hái bằng được trái ổi này. Tôi mới leo
lên đến nhánh thứ hai, thình lình tiếng Phú làm tôi giật mình:
- Cô ơi vô ăn, cá còn nóng. Một lát cháu bảo vợ cháu ra
cây ổi "xá lị” đầu mương, trái lớn như cái chén, ruột giòn ngon lắm. Hái
một mớ, cô đem về làm quà luôn.
- Cô không thích ổi, nhưng khoái trái "chim
ăn”, nó rất ngọt.
Thật ra, tôi khoái tìm lại cảm giác tuổi thơ, đi rong khắp
vườn, chỉ tìm độc mỗi thứ - ổi chim ăn – đem vô rửa sạch, để vào chiếc rỗ tre
con con, nhăm nhi từng chút một. Không gì thú vị hơn. Tôi bước xuống đất, quay
sang hỏi Phú:
- Trời đất! đi câu, đi bắt ở đâu mà nhanh dữ vậy?
Có thấy nướng nôi gì, mà đã có cái ăn rồi?
- Cô khỏi lo. Ở đây, coi miệt đồng vậy chớ cái gì
ở thành phố có là ở đây có.
Trên chiếc mâm nhôm sáng
lóa đặt giữa bàn tròn, trong cái đĩa thủy tinh to –
chễm chệ con cá lóc cả kí, nướng vàng ươm, trét mỡ hành.
Xung quanh là đĩa thịt ba rọi xắt mỏng, bún, bánh tráng, các loại rau sống, rồi
chuối chát hột, chanh khế…, nhất là chén mắm tỏi ớt… dậy mùi, quyến rũ khứu
giác của tôi, nhưng….
Vợ chồng Phú rất nhiệt tình chăm chút miếng ăn cho tôi. Tôi
mới nói thật lòng mình rằng – nghe cá lóc nướng trui, tôi mê lắm! Tưởng là Phú
đi tìm cá về (như ngày xưa chúng tôi be bờ tát vũng, hoặc đi câu hay làm hầm…
chờ cá nhảy vô) là chúng tôi sẽ xỏ cá vào những nhánh ổi tươi, cặm xuống đất,
vung rơm khô hay lá cây khô xung quanh, rồi nhen lửa đốt. Rơm hay lá cháy hết
cũng vừa cá chín. Chúng tôi cời tro, những con cá cháy đen, thơm nức mũi. Chúng
tôi vừa gỡ cá ra khỏi những nhánh ổi, vừa thổi và dùng chiếc que cứng cạo bung
lớp vảy cháy…. Bây giờ nhìn những con cá nướng sực mùi thơm và nghi ngút khói,
được đặt trên mảnh lá chuối tươi, là chân răng mọi người đã ngập nước; rồi nào
là muối ớt, lá me non – chỉ thế thôi, chúng tôi ăn với cơm nguội hoặc ăn không.
Tuy những bữa ăn đơn giản vậy, nhưng nó đã theo tôi suốt cả
kiếp làm người.
Nhớ một lần khoảng cuối năm 2003, cũng tiết trời se se lạnh
thế này - Tôi đã qua ca đại phẫu. Theo chu kì thì 21 ngày phải vào
một toa Hóa chất, đến toa thứ tư do thiếu máu, bác sĩ phải ngưng. Trên đường từ
Bệnh viện về nhà, bất chợt tôi muốn ăn món "Cá lóc nướng trui” vô cùng.
Nỗi "thèm thuồng” đến độ, nghĩ nếu không được ăn ngay thì sẽ lăn ra chết
tức khắc. (Dạo đó do Hóa trị, người mệt lã nên việc ăn uống của tôi rất khó
khăn, cả nhà lo lắng lắm. Ai cũng mong tôi ăn được món gì, là "phục vụ”
ngay. Bệnh mà!). Anh bạn liền chở đưa tôi sang Thanh Đa. Ngồi vào bàn, mười lăm
phút sau – trước mặt chúng tôi là chiếc mâm, cũng bày biện y như mâm cá nướng
nhà Phú hôm nay. Tôi chợt "rùng mình”. Một cảm giác ớn lạnh chạy dọc sống
lưng. Anh bạn tỉ mẫn quấn cho tôi một cuốn và sớt chén mắm, rồi anh tiếp tục
quấn nữa… Anh nghĩ, với sức khao khát của tôi lúc nảy, chẳng mấy
chốc thì mọi thứ sẽ bay veo. Ngược lại, tôi chỉ cố nuốt một cuốn duy nhất và
cuối cùng… để từ đó đến nay, tròn mười năm … chưa bao giờ tôi dám nhắc lại món
"cá lóc nướng thành phố” nữa.
Nghe tôi kể, vợ chồng Phú cười sặc sụa.
Thì ra Phú cũng ra quán nướng ở thị trấn Chợ Gạo bê về một
mâm, cùng công thức. Phú bảo rằng: Nông thôn bây giờ còn đâu nữa chuyện cá tôm
như ngày trước. Thuốc hóa học và vòng quay cây lúa với hoa màu, khiến con cá
con tôm đã bỏ đồng mà về sông. Rồi "cung không đủ cầu” nên con cá con tôm
chưa kịp lớn, đã phải phục vụ con người. Con người đã vây bắt cá tôm bằng nhiều
cách tinh vi, bắt cả khi chúng còn trong trứng nước… thì lấy gì phục vụ kịp?
Trở lại vùng đồng quê, nơi ngày xưa mỗi mùa nước lớn, con cá
con tôm từ đây được chở đi bán các chỗ; Giờ muốn ăn món cá ngày cũ,
cũng phải "vay mượn” chỗ khác. Phú nói - con cá lóc nằm trong đĩa hiện tại,
tuy nướng tại quê nhà, nhưng thật ra nó được nuôi ở miệt Tháp Mười,
đồng mình làm gì còn. Muốn còn thì cũng đợi sa mưa giông hoặc mùa tát đìa! Cô
nhìn đi, cá nuôi với cá đồng khác lắm.
Tôi mĩm cười, nhắc lại câu nói cũ: -Từ đó đến nay, tròn mười
năm … chưa bao giờ tôi dám nhắc lại món "cá lóc nướng thành phố” một lần
nữa.
Bữa ăn rồi cũng kết
thúc. Chúng tôi tráng miệng bằng những miếng Thanh Long ngọt mát, tươi roi rói
mới hái ngoài vườn. Tôi chợt nghĩ: Rồi một ngày nào đó - trở về khu vườn cũ này,
muốn ăn miếng trái cây xuất phát từ nơi đây…., lại phải cố nuốt những loại trái
từ xứ khác không? Trong cuộc sống này, cái gì cũng “có thể” cả.
Thế thì "CÒN ĐÂU…
HƯƠNG VỊ QUÊ NHÀ”
PHAN NGỌC HẢI
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét